Bitlis’in ileri gelen ailelerinde biri olan Ahmet Ağa tarafından 1897 yılında yapılan ve mülkiyeti İsa Kalkan’a ait olan tarihi ev restore ediliyor.

Bitlis merkezde bulunan 120 yıllık tarihi evin iç dekorasyon işlemeleri özellikle göze çarparken, evde yapılan doğal buzdolabı ve bazı yapıtlar göze çarpıyor. Evin kapılarında iki adet ayrı ses çıkaran tokmaklar bulunurken, evin sahibi İsa Kalkan’ın yeğeni Hamdullah Kalkan, tokmakların kadın ve erkek misafirlerin gelişini anlamak için bırakıldığını söyledi.

120 yıllık ev 3 katlı tasarlanırken, evin iç mimarisi ise günümüze kadar neredeyse hiç el değmeden gelmiş durumda. Evin birçok yeri yıllara yenik düşse de iç ve dış yapısıyla ve tüm ihtişamı ile ayakta durmayı başarmış durumda. 2005 yılında yürürlüğe giren "Taşınmaz Kültür Varlıklarının Onarımına Yardım Sağlanmasına Dair Yönetmelik" kapsamında ise Bitlis Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü tarafından evin onarılması için bir miktar yardım çıkarıldı.

Konuyla ilgili konuşan Hamdullah Kalkan, çıkarılan miktarın evin tümünün restorasyonuna yetmeyeceğini belirtti.

Evin 120 yıl önce Ahmet Ağa tarafından yapıldığını ifade eden Kalkan, "Ahşap işlemesi ve oyması ile günümüze kadar gelen Bitlis’in tek evi konumundadır. Ancak zaman içinde yok olmaya yüz tutmuş bu nedenle bu evin tekrar ayağa kaldırılması için ilgililerden yardım bekliyoruz. Çünkü yok olan giden bir tarihimizdir. Bunun yok olmasını istemiyoruz. Bugüne kadar bu şekilde geldi ama bundan sonra bu şekilde gideceğini tahmin etmiyoruz. Gereken desteğin verilmesini istiyoruz. Evin onarımı için başvuruda bulunduk. Kültür ve Turizm İl Müdürlüğüne bir miktar para geldi ancak bu meblağ az ve tamiratına yetmeyecektir. Bu ev 3 katlı tripleks şeklinde tasarlanmıştır. Alt kat bodrum olarak kullanılmış orta kat hizmetçiler için üst kat ise baş oda ve oturma odası diye adlandırılmıştır. Bu evin başka bir özelliği ise duvarların kalın olmasından dolayı yazın sıcağı kışın ise soğuğu geçirmemesidir" dedi.

Güzel Sanatlar mezunu Bitlisli Ressam Burhan Gündoğdu ise Ahmet Ağa tarafından yapılan evde sanatsal ve estetik açıdan çok ince süslemeler kullanıldığını belirterek, "Bu ev Hicri 1315 Miladi ise 1897 yılında Bitlis’in ileri gelen ailelerinde biri olan Ahmet Ağa tarafından yapılmıştır. Ahmet Ağa evin içini gezip gördüğümüz zaman çok ince zarif sanatsal ve estetik açıdan kendini geliştirmiş bir şahsiyet olarak gözümüze canlanıyor. Evin içindeki ahşap ve kalem süslemeler ilk etapta göze çarpmaktadır. Bu tarz süslemelerin ahşap oyma sanatının ve tavan süslemelerinin örneklerini Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da çok bulmak mümkün değildir. Bunun benzer örnekleri İstanbul’da Topkapı Sarayı’nda görmemiz mümkündür. Bu açından bu ev Bitlis’in tarihi ve kültürel mirası olması hasebiyle çok önemlidir. Fakat içini gezdiğimiz zaman yıkılmış veya yıkılmaya yüz tutmuş bir durumda. Bu da bizi biraz hüzünlendirse de akabinde başlatılan çalışmalar sayesinde biraz da olsa umutlandık sevindik. Sonuçta Bitlis’imize özel ayakta kalmaya çalışan nadir eserlerden birisidir. Bitlis’te birçok tarihi ev var fakat içindeki bu süslemeler ve özel mimari tasarım açısından bizim için çok değerlidir. Bunun koruma altına alınması gerekiyor. Yetkililerin bu konuda bir çalışma başlattığını biliyoruz. Amacımız Bitlis’teki yaklaşık 600’e yakın tarihi eserlerin olabildiğince koruma altına alınması açısından ve turizme kazandırılması için çok önemli. Bu anlamda hem yerel halk olarak hem de yöneticiler olarak elimizi taşın altına koyup bir şekilde bu tarihi eserlerin bir şekilde turizme kazandırılması gerektiğini düşünüyoruz" dedi.

Dış kapının üzerindeki kitabeyi de okuyan Gündoğdu, "Evin sol ve sağ tarafında şamdanlıklar bulunurken, kitabesinde Hicri 1315 tarihi var. Bu kitabede ise şöyle yazıyor. ‘Bu süslü gönül açıcı sarayı Allah mukaddes kılsın. Allah için açılan bu evler sefa yeridir. Yüze Allah onu daima mağmur eylesin. Bu yüze dergah her zaman açık olsun. Ahmet Ağa bu haneyi ihya etti’ diye bir kitabemiz var. Kitabenin altında ise geometrik süslemeler var. Süslemelerin içinde ise Osmanlının son dönemine tekabül eden ay yıldızlı ve diğer motifler yer almaktadır" şeklinde konuştu.

İHA