Mevlana Hüsameddin-i Ali-ül Bitlisi

İdrisi-i Bitlisi’nin babasıdır. Kaynaklar İdris-i Bitlisi’yi anlatırken; “Kamil Mevlana Hüsameddin oğlu İdris-i Bitlisi” diye bahsetmektedirler. Hangi tarihte doğduğu kesin olarak bilinmemektedir.

Bu türbenin içine girildiğinde sağ tarafta taş sanduka da Şeyh Tahir-i Gürgi, sol tarafta ise tek parça halinde yere yatık biçimde mermerden yapılmış Mevlana Hüsameddin’in mezarları bulunmaktadır.

İdrisi-i Bitlisi’nin babasıdır. Kaynaklar İdris-i Bitlisi’yi anlatırken; “Kamil Mevlana Hüsameddin oğlu İdris-i Bitlisi” diye bahsetmektedirler. Hangi tarihte doğduğu kesin olarak bilinmemektedir. 1495 yılında Bitlis’te vefat etmiştir. Mezarı, Zeydan Mahallesi, Kureyşi Camisi arkasındaki türbededir.

Şeyh Tahir-i Gürgi’nin, İdris’in dedesi ve Mevlana Hüsameddin-i Ali-ul Bitlisi’nin ise babası olduğu bazı kaynaklarda belirtilmektedir.  Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın hizmetinde bulunmuş, bu devletin başşehri olan Diyarbakır da Uzun Hasan’ın sarayında divan katipliği yapmıştır. Daha sonra Akkoyunlu devletinin başşehri Diyarbakır'dan Tebriz’e taşınınca bu zat da Tebriz’e gitmiştir. Orada bir süre Molla Caminin sohbetlerine katılmış ve 14953 yılında vefat etmiştir.

Bitlis emirlerinden Abdal Han, bu zat için Zeydan mahallesinde yukarıda zikredilen türbeyi

yapmıştır. Şerefnamede bu muhterem kişi için şunlar yazılıdır: “Fazilet ve irfan sahibi Mevlana Hüsameddin Bitlisi. O da bilgisine uyan bilginlerden ve Allah’ı tanıyan Mutasavvıflardandı. Tasavvuftaki tarikatı, Şeyh Ammar Yasir’e ulaşır. Riyazet ve nefsiyle yaptığı mücadele ile tarikatta kemal derecesine erdikten sonra tasavvufta güzel bir yorum kitabı yazmıştır.”

Mevlana Hüsameddin, Seyyid Mehmet Nur Bahşi’den feyiz almış, onun talebesi ve halifesi olmuştur. Daha sonra Nurbahşi tarikatını kurmuştur.


Mevlana hüsameddin, alim ve fazilet sahibi bir kimse olup, daha çok mutasavvıf olarak ün salmıştır. Çok iyi Arapça bilen bu zat, tasavvuf ve tefsir konularında bazı eserler yazmıştır. Tefsirle ilgili olarak Arapça İşaret-ül Menzili’l-Küttab isimli 2 ciltlik bir tefsiri bulunmaktadır. Bu eser Edirne de Sultan Selim Kütüphanesindedir. Şeyh Abdurezak El-Kaşâni’nin İstilahât-ı Sufiyye isimli kitabını şerh eylemiştir. Bu eserin bir nüshası, Manisa Muradiye kütüphanesindedir. Ayrıca Tebrizli Şeyh Mahmud-i Şebistari’nin Gülşen-i Râz isimli Farsça esere de şerh yazmıştır. Bu eserin bir nüshası Üsküdar’da Selimiye Kütüphanesindedir.

Türbesi; Zeydan Mahallesinde, Kureyşi camii arkasında bulunan, İdrisiye (İdris-i Bitlisi medresesinin içindedir. Türbenin içine girildiğinde Sol tarafta tek parça mermer sütundan yapılı bulunan mezar taşı, Mevlana Hüsameddin-i Ali-ül Bitlisi’ye aittir.

İLİMİZDE İZ BIRAKANLAR Haberleri

Şeyh Mahmut Üryani
Şeyh Muhammed Diyauddin
Hacı Hasan Şirvani
Seyyid Sıbgatullah-il Arvasi (Gavs-ı Hizani)
Şeref Han