Bölgenin en eski yerleşim birimlerinden olan ve Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki, Tatvan ilçeleriyle Bitlis; el değmemiş doğası, tarihin hemen her dönemine tanıklık eden anıtsal yapıları ve her zaman dinamik bir şekilde varlığını sürdüren kültürü ile adeta doğuda keşfedilmeyi bekleyen bir hazinedir.

Havası, suyu, dağları, kışın beyaz, yazın yemyeşil görüntüsü ile adeta bir yeryüzü cennetini andıran Bitlis ili; Türkiye’nin en büyük yanardağı olan eşsiz doğa harikası Nemrut Dağı ve Krater Gölü, Tatvan, Ahlat, Adilcevaz ilçelerimizin bir hilal şeklinde kucakladığı uçsuz bucaksız görüntüsü ile Van Gölü, Süphan Dağı, Beş Minaresi, şifalı suları ve misafirperver insanı ile tarih ve doğanın kucaklaşmasını en güzel şekilde sergilen şirin bir ilimizdir.

BİTLİS İLİNİN COĞRAFİ KONUMU

Bitlis ilinin yüzölçümü 6.706 Km2 dir. Bu rakama Bitlis sınırları içerisinde kalan Van Gölü’nün 1.876 Km2 lik kısmı da dâhil edildiği takdirde toplam olarak ilin yüzölçümü 8.582 Km2 olmaktadır.

Bitlis, Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Fırat ve Yukarı Murat bölümlerinin sınırı üzerinde bulunan deniz seviyesinden 1545 metre yükseklikte bir ilimizdir. Arazi yapısı, Anadolu yaylasına nazaran daha yüksek ve daha girintili çıkıntılıdır. Arazinin %71’i dağlık, %3’ü yayla, %10,4’ü ova, %15,6’sı dalgalı olup, değişik bir tomografisi vardır. Bundan da anlaşılacağı üzere Bitlis ili Doğu Anadolu bölgesinin en dağlık bir yerini teşkil etmektedir.

Adilcevaz ve Ahlat ovasıyla, bir düzlük gibi Bitlis’in kuzeydoğusundan Van Gölü’ne doğru uzayan Rahva ovasından başka büyük düzlüklere rastlanmaz.

DAĞLAR

Güneydoğu Torosların uzantısı olan ve ili çevreleyen dağlar yükseklikleri 2000 metreyi aşmaktadır. İlin doğusunda Süphan 4058 metre yüksekliği ile Türkiye’nin ikinci büyük dağıdır.

Süphan Dağı üzerinde 400 metre çapında krater bir göl bulunmaktadır. Nemrut dağı ülkemizde en son faaliyete geçen volkanik dağdır. Nemrut volkanik bir yapıya sahip olup son olarak 1441 ile 1443 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Yüksekliği 3050 metre olan dağın üzerinde Türkiye’nin en büyük krater gölü bulunmaktadır. Bitlis ilindeki diğer dağlar; güney Torosların devamı olan sıra dağlar, Sini Dağı (2730), Kırmızı Tepe (2607), Karataş Tepe (2609), Handağı Tepe (2433) bulunmaktadır.

OVA VE PLATOLAR

Arazinin %71’lik kısmını kaplayan dağların eteklerinde yer alan küçük düzlükler şeklindeki ovalar ve platolar genellikle dar ve uzun bir görünüm sergiler. Ahlat ovası Bitlis ve Tatvan arasında yer yer alan Rahva ovası ile Adilcevaz ilçesinden Erciş ilçesine doğru ve Van Gölü çevresinde bulunan dar ve uzun ovaların dışında düzlükler yok denecek kadar azdır. Bitlis ilinin %3’ünü kaplayan yaylalar ile %16’sını kaplayan platolar Van Gölünden 200-300 metre yükseklikteki volkanik yapılı düzlüklerdir.

YAYLALAR

Bitlis ilinde bulunan yaylalar şunlardır. Merkezde Avasor, Susana, Haydarderesi, Adilcevaz ilçesinde Sütey ve Süphan, Ahlat ilçesinde Uludere ve Nemrut, Güroymak ilçesinde Çıtak, Duap ve Şen, Hizan ilçesinde Örenli ve Panor, Mutki ilçesinde Meydan, Tatvan ilçesinde ise Nemrut yaylası bulunmaktadır.

AKARSULAR

İlimiz sınırları içerisinde önemli akarsu bulunmamaktadır. Çevredeki dağlardan çıkarak Van Gölü’ne doğru akan suların boyları kısadır. Ayrıca Duap yaylasından çıkan Kömüs suyu ile Başhan Köyünden çıkan Rabat suyu ve diğer küçük derelerin şehir merkezinde birleşerek oluşturduğu Bitlis çayı, Dicle nehrine doğru akarak Güney Doğu Anadolu’yu sulamaktadır.

İLİMİZDE BULUNAN GÖLLER

VAN GÖLÜ;

3765 Km2 alanı ile Türkiye’nin en büyük gölüdür. Van Gölü’nün 1876 Km2’si ilimiz sınırları içerisinde bulunmaktadır. Oluşum itibari ile tektonik ve volkanik set gölüdür.

Deniz seviyesinden yüksekliği 1700 metre, derinliği 100 metreyi aşmaktadır. Van Gölü üzerinde Tatvan-Van arasında feribot seferleri yapılmaktadır. Van Gölü sodalı olmasından dolayı balık çeşidi bulunmamakta yalnızca kendisine has Van Gölü inci kefali yaşayabilmektedir.

NEMRUT KRATER GÖLÜ;

Dünyanın ikinci büyük krater gölüdür. Soğuk ve sıcak sular ile her an harekete geçecekmiş gibi buhar fışkırtan bir doğa harikasıdır. Deniz seviyesinden yüksekliği 2442 metrede bulunan krater gölü çevresinde ılık göl ve buna benzer dört göl bulunmaktadır. Bu göller yağan kar ve yağmur suları beslenmektedirler.

NAZİK GÖLÜ;

Van Gölü’ne 25 Km kadar uzaklıkta, Ahlat ilçesinin kuzey batısında yer alır. 30 Km2 alana sahiptir. Denizden 1876 metre yüksekliği ve 40-50 metre derinliği ola gölde aynalı sazan ve inci kefali yetiştirilmektedir.

ARİN GÖLÜ;

Adilcevaz ilçe merkezinin 10 Km doğusunda bulunan göl, Van Gölüne yakındır. 13 Km2 alana sahip olan gölün suyu sodalıdır.

AYGIR GÖLÜ;

Adilcevaz ilçesi ile Süphan dağı arasında bulunan göl 3,5 Km2 alana sahiptir. Gölde alabalık yetiştirilmektedir.

YER ALTI SULARI

Bitlis ili yeraltı suları bakımından çok zengindir. İçme suları olarak kullanılabilecek nitelikte akan kaynak sularına her yerde rastlamak mümkündür. Şehir merkezi ve ilçelerin içme suları kaynak sularıdır, yeraltı suları bol ve soğuktur.

ŞİFALI SULAR

Volkanik bir alan üzerine kurulan Bitlis ilinde birçok maden suyu kaynakları bulunmaktadır. Soğuk ve sıcak olarak bulunan bu sular halk arasında Çermik olarak bilinir.

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Karasal iklimin sürdüğü ilde hakim bitki örtüsü step ve bozkırdır. Bunlar yağışların bol olduğu dönemde yeşeren yazın kuraklık ve sıcaklıkla birlikte kuruyan otlardan oluşur. Bitki örtüsü bakımından çayır otlak ve meraların geniş yer tuttuğu yayla görünümündedir.

Yüksek kesimlerde yağışların artması ile genellikle meşe ağaçlarından oluşan orman koruluklarına rastlanır.

Bu ormanların yörenin insanları tarafından bilinçsizce tahrip edilmesi ve yakacak odun olarak kullanılması nedeniyle gün geçtikçe azalmaktadır.

Sulak yerlerde kavak, söğüt ağaçlarıyla elma, armut, ceviz, dut ağaçları çok sayıda vardır. İlimizde son yıllarda yapılan ağaçlandırma çalışmalarında önemli mesafeler alınmıştır.

BİTLİS İLİNİN İKLİMİ

Deniz seviyesinden 1545 metre yükseklikte bulunan ilimize kış erken gelir geç gider ve ülkemizin en çok kar yağan ilidir.

Karasal iklim özelliğini gösteren ilimizde kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak, kısa ve kurak geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 9.7 C dir. En sıcak ay temmuz en soğuk ay ise Ocak’tır.

ORMANLAR

Bitlis ilinde ormanlık alanlar oldukça fazla yer tutar. Doğu Anadolu Bölgesinde en fazla ormanı olan illerden birisidir.

Dağ silsilelerinin üst yanı (Hizan, Tatvan, Mutki) ilçeleri orman ve fundalıklarla kaplıdır. Ormanlarda başlıca ağaç türünü Meşeler temsil eder. Bunlardan sonra ardıç soğuğa dayanıklı olmasından ötürü geniş bir alanı kaplar. Nemrut volkan konisi yanında bulunan Atatürk dağının güney yamaçları, Rahva ovasının batı kısımları meşe ile kaplıdır. Nemrut krater gölü etrafında koru halinde meşeler, yabani meyve ağaçları, titrek kavak ve huş ağaçları bulunmaktadır.

Krater içindeki orman 2900 metreye kadar çıkar ki bu seviye Türkiye’de ki en yüksek ormanlık alan seviyesidir.

KARA AV HAYVANLARI

Kara av hayvanları çeşidi itibariyle Türkiye’nin en zengin ve bakir bölgesidir. Keklik bu av hayvanlarının başında gelir. Diğer av hayvanlarına gelince İl genelinde yaban kazı, turna, bıldırcın, tavşan, tilki, sansar, vaşak ve sincap mevcuttur.

Bitlis’te halk ava meraklıdır. Hemen hemen her evde av tüfeği bulunur. Yamaçlara baktığımızda av gözetleme kulelerini görmek mümkündür.

www.adilcevaz13.com